Ngày ấy, trong căn bếp tranh vách đất, khi mẹ nhóm bếp lửa rơm hồng và gió lào thổi hun hút ngoài đồng, mùi cá lóc nướng thơm quyện cùng sợi phở sắn trắng ngần là hương vị khiến đám con thơ như tôi chẳng thể nào quên.
Phở sắn – sợi gợi thương của miền quê nghèo
Phở sắn không phải phở từ gạo, mà được làm từ bột củ sắn (mì) – loại củ gắn bó với miền đất nghèo nắng cháy miền Trung. Người ta lột vỏ, phơi khô rồi nghiền thành bột. Trải qua ba ngày đêm ngâm và chắt lóc để bột vừa tới, đem đi nấu chín thơm bằng củi bếp rồi mới được ép sợi “đan phở”. Sau khi phơi dưới nắng mặt trời 4-6 tiếng mới có được một mẻ Phở sắn thơm ngon đúng nghĩa.
Điểm độc đáo của Phở sắn không chỉ ở hình dáng mà còn ở cách thức sơ chế. Chỉ cần ngâm vào nước sạch 5-7 phút vớt ra để ráo là phở mềm vừa tới. Khi mềm sợi phở vàng nhẹ mang theo mùi thơm thanh nhẹ, có chút ngai ngái rất riêng – vị của đất, của nắng, của quê.
Cá lóc đồng – món quà của mùa nước nổi
Cá lóc đồng, thứ cá không nuôi, không thức ăn công nghiệp, chỉ lớn lên bằng rong rêu, ốc đồng và những dòng nước mưa đầu mùa. Ngày ấy, chỉ cần chiếc lờ tre, buổi sáng sớm đi dọc bờ ruộng là bắt được vài con cá lóc mập ú, thịt săn chắc.
Cá lóc thường được nướng sơ trên than hồng để khử mùi tanh, sau đó đem nấu nước dùng – ngọt thanh từ xương cá và hành nướng, chút gừng đập dập, và không thể thiếu mắm ruốc quê – thứ gia vị đặc trưng chỉ ai từng sống qua thời gian khó mới hiểu được độ “đậm tình”.
Một bát phở sắn cá lóc – chan cả tuổi thơ vào lòng
Bát phở sắn cá lóc bốc khói, sợi phở dai dai, thịt cá ngọt lừ, rau sống mộc mạc như rau đắng, rau má, rau răm. Chút tiêu cay xộc lên mũi, hớp một ngụm nước dùng như nuốt trọn cả trời quê vào tim.
Mỗi lần ăn là một lần trở về – về với tiếng gà gáy sáng, với mùi khói rơm lẫn mùi bùn đất, với hình ảnh mẹ lom khom bên bếp, tay quạt, tay nêm nếm, tay lau giọt mồ hôi rơi xuống má.
Giữ lại chút quê trong lòng phố thị
Giữa phố xá ồn ào, quán xá chen chúc, hiếm ai còn nhớ đến món ăn này. Nhưng đâu đó trong lòng người xa xứ, chỉ cần nghe ai nhắc đến “phở sắn cá lóc đồng” là đủ để khóe mắt cay cay.
Có lẽ, ẩm thực không chỉ để ăn, mà còn để nhớ, để thương, để giữ một phần hồn quê trong những ngày tháng bộn bề.
Lời kết
Cá lóc đồng nấu phở sắn – không phải là cao lương mỹ vị, nhưng là cả một trời ký ức. Giữa những ngày hiện đại, nếu có dịp, bạn hãy thử nấu hoặc tìm ăn món ăn quê mộc mạc này. Để thấy lòng dịu lại, để hiểu thêm một phần hồn Việt đã từng sống qua gian khó mà chan chứa yêu thương.