Miền Trung từ lâu đã được biết đến là dải đất khắc nghiệt với “hai đặc sản thời tiết”: mùa nắng thì nắng gắt, mùa mưa thì mưa dầm dề, thêm vài cơn bão ghé qua như xé ngang trời đất. Chính thiên nhiên khắc nghiệt ấy đã hình thành nên tính cách kiên cường, chịu thương chịu khó và biết chắt chiu của con người nơi đây. Và cũng từ đó, ẩm thực miền Trung ra đời, mộc mạc nhưng chứa chan tinh thần vượt khó, trở thành niềm tự hào của bao thế hệ.
Chắt chiu từ mùa nắng gió
Ngay giữa những ngày hè, khi nắng Lào rát bỏng, người dân miền Trung đã nghĩ đến chuyện tích trữ lương thực cho mùa mưa bão. Trong gian bếp nhỏ, những hũ thơm trường được chuẩn bị cẩn thận – khóm thơm tươi được ngâm muối, để lên men tự nhiên, rồi xé nhỏ, vắt khô, thêm chút tỏi ớt cay nồng. Món ăn dân dã ấy, dù đơn giản nhưng lại trở thành “cứu cánh” trong những ngày mưa dài, vừa đưa cơm vừa lưu giữ hương vị quê nhà.
Không chỉ có thơm trường, những con cá thính, cá mặn cũng là minh chứng cho sự khéo léo và tiết kiệm của người miền Trung. Cá được ướp muối, phơi nắng nhiều ngày, rồi cất kỹ để dành. Khi mưa bão về, chỉ cần mang ra kho rim cùng ít ớt, tiêu, hương thơm lan tỏa, bữa cơm gia đình bỗng trở nên ấm áp giữa ngày giông gió.
Ẩm thực gắn liền với ký ức và tình người
Ẩm thực miền Trung không chỉ là món ăn, mà còn là ký ức, là tình người. Trong những ngày mưa bão, bữa cơm tuy đơn sơ nhưng chan chứa yêu thương, bởi từng món ăn đều được tạo nên từ sự chắt chiu, nhẫn nại và tình cảm gia đình. Một chén cá kho, một đĩa dưa muối, một hũ thơm trường… tất cả như gom góp hơi ấm, giúp con người thêm vững vàng trước thiên nhiên khắc nghiệt.
Chính từ sự khắc nghiệt của thời tiết, con người nơi đây đã học cách “biến khó khăn thành hương vị”. Ẩm thực miền Trung nhờ đó mà đậm đà, mặn mòi, có vị cay nồng để chống rét, có vị mặn mòi để bảo quản lâu dài, và có cả sự ngọt ngào để xoa dịu những ngày mưa dầm.
Kết nối hiện tại với truyền thống
Ngày nay, dù cuộc sống hiện đại mang đến nhiều tiện nghi, nhưng những món ăn dân dã của miền Trung vẫn giữ được chỗ đứng đặc biệt. Thơm trường, cá thính, cá mặn hay mắm ruốc… vẫn là hương vị gợi nhớ ký ức tuổi thơ, là “linh hồn” trong mỗi bữa cơm quê. Chúng không chỉ nuôi sống con người trong gian khó, mà còn trở thành niềm tự hào văn hóa, được gìn giữ và truyền lại cho thế hệ sau.
Ẩm thực miền Trung chính là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của con người nơi dải đất đầy nắng gió: càng khó khăn, càng kiên cường; càng gian nan, càng biết chắt chiu và yêu thương.